NOORD BRABANT - Provincie Noord-Brabant gaat voor vijf concrete water- en natuurprojecten over tot zwaarder instrumentarium om zo ontbrekende gronden te verwerven en natuurgebieden ‘af’ te maken. Het Brabantse provinciebestuur liet eerder al weten koers te houden op het realiseren van wettelijke doelen op gebied van natuur, water en klimaat en een duurzame toekomst voor de landbouw. Na het vaststellen van het Plan van Aanpak Landelijk Gebied geeft Brabant nu een impuls aan projecten die nodig zijn om wettelijke doelen te realiseren.

Gedeputeerde Hagar Roijackers (Natuur, Milieu en Aanpak Landelijk Gebied): “Het afgelopen jaar hebben we met onze samenwerkingspartners al veel natuur- en waterprojecten gerealiseerd. Tegelijkertijd is een deel van lopende natuur- en waterprojecten met een wettelijke opgave niet afgerond omdat het nog niet is gelukt om op basis van vrijwilligheid met alle eigenaren tot afspraken te komen. Het ontbreken van deze laatste percelen zorgt er voor dat systeemherstel op de andere verkregen percelen ook niet lukt. Bij deze projecten zien we alleen nog de inzet van zwaarder instrumentarium als oplossing. Alle alternatieven zijn op deze plekken de afgelopen jaren al geprobeerd. We realiseren ons heel goed dat dit mensen en hun bezit raakt. Tegelijkertijd hebben we met elkaar een belangrijke klus te klaren. Besluiten nemen als deze is niet makkelijk, maar wel belangrijk.”

Dwingend instrumentarium zelden nodig

In de praktijk komt het zelden tot onteigening. Dit omdat de provincie de grond met eventuele opstallen minnelijk verwerft tegen volledige schadeloosstelling voordat onteigening aan de orde is. Voor het herstel van Natura 2000-gebieden zijn sinds 2016 in totaal slechts 3 grondeigenaren onteigend van de 161 gevallen. De betreffende 3 onteigeningen werden door de Raad van State alsnog bekrachtigd op basis van het algemeen belang.

Vijf concrete knelpunten doorbreken

Brabant werkt al tientallen jaren met partners samen in gebieden om gebiedsgericht tot passende oplossingen en inrichting te komen. Voor vijf projecten is nu besloten tot de inzet van het instrument VSS-O (Volledige Schadeloosstelling met als sluitstuk Onteigening). Het gaat om belangrijke natuurgebieden in of nabij de N2000-gebieden: de GGA-gebieden Loonse & Drunense Duinen, Westelijke Langstraat en Kempenland-West. En om een grote KRW-opgave: de natte natuurparel van natuurgebied Noordrand-Midden.

Gedeputeerde Saskia Boelema (Water en Bodem): “Deze vijf projecten lopen al jaren. Zowel de provincie als haar partners steken veel energie, geld en tijd in het realiseren van de natuur- en waterdoelen in deze gebieden. Gelukkig lukt het in het allergrootste deel van de gevallen om de grondverwerving op vrijwillige basis voor elkaar te krijgen. Het gaat nu om reststukjes om de afronding voor elkaar te krijgen. Met de inzet van een VSS-O traject ligt de doorlooptijd van het project vast en is er zekerheid dat het project ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd. We begrijpen zeker dat deze stap veel impact heeft voor de betrokkenen. De andere kant is dat we als Brabants bestuur ook de verantwoordelijk hebben om onze KRW-doelen te halen. We moeten door.”

Volledige schadeloosstelling

Als het realiseren van provinciale doelen door grondeigenaren op hun grond (zelfrealisatie) niet mogelijk blijkt, vrijwillige grondruil geen oplossing biedt en vrijwillige aankoop van de grond binnen afzienbare tijd niet in zicht is, kan de provincie Noord-Brabant overgaan tot inzet van zwaardere instrumenten zoals onteigenen. Een onteigeningstitel biedt meer mogelijkheden om grondeigenaren financieel te compenseren. Anders is er alleen vergoeding op basis van marktwaarde mogelijk.

Brabant open krijgen voor vergunningen

Brabant heeft in het bestuursakkoord ‘Samen maken we Brabant’ de ambitie uitgesproken om Brabant open te houden voor belangrijke economische en maatschappelijke ontwikkelingen. Op dit moment liggen veel vergunningaanvragen voor onder andere woningbouw, energie, mobiliteit en landbouw stil omdat het te slecht gaat met de natuur en ons water. De provincie wil vergunningverlening weer mogelijk maken en samen met partners stappen zetten om natuur, water, bodem en lucht te herstellen.

Om ‘Brabant open’ te krijgen, zet het Brabantse provinciebestuur onder andere in op focus en versnelling in de uitvoering van projecten in het landelijk gebied. Specifiek die projecten die concreet bijdragen aan het bereiken van de wettelijke doelen waarvoor de provincie verantwoordelijk is (Habitatrichtlijn in Natura2000-gebieden en de Kaderrichtlijn Water (KRW)). In het Plan van Aanpak Landelijk Gebied is deze aanpak uitgewerkt. Als vervolgstap op het Plan van Aanpak Landelijk Gebied heeft het Brabantse bestuur, naast deze vijf versnellingsprojecten, ook zeer recent de KRW-impuls Brabant vastgesteld en wordt gestart met de Participatie Overgangsgebieden.